Raport z badania „Zwrotne instrumenty finansowe w działalności spółdzielni”
Kwestia pozyskania środków na rozwój spółdzielni to od wielu lat jedna z największych bolączek ruchu spółdzielczego. […] spółdzielcy mieli świadomość, że brak inwestycji sprawia, że stają się coraz mniej konkurencyjni na rynku, że sposób świadczenia przez nich usług często odbiega od tego, co oferuje konkurencja, a co za tym idzie, ich sytuacja na rynku może być zagrożona. Stąd temat znalezienia sposobu na dokapitalizowanie spółdzielni był jednym z najczęściej podnoszonych, chociażby w trakcie walnych zgromadzeń, spotkań środowiskowych, zjazdów spółdzielczych.
Równocześnie w sektorze ekonomii społecznej prowadzone były prace nad stworzeniem oferty zwrotnych instrumentów finansowych dla podmiotów ekonomii społecznej, w które to prace zaangażowany był również Związek Lustracyjny Spółdzielni Pracy. Ostatecznie na początku 2013 roku uruchomiono Fundusz Ekonomii Społecznej, który dał możliwość pozyskania bardzo niskooprocentowanych pożyczek na rozwój przedsiębiorstwa. Spółdzielnie pracy, jako podmioty ekonomii społecznej, stały się pełnoprawnym beneficjentem tego funduszu.
W połowie 2018 roku, po ponad 4 latach istnienia oferty pożyczkowej, Związek Lustracyjny Spółdzielni podjął decyzję o przeprowadzeniu badania wśród spółdzielni pracy, które skorzystały z pożyczki. Do grupy badawczej zaliczono 27 spółdzielni, które do czerwca 2018 roku podpisały umowę pożyczkową.
Głównym celem badania była analiza oceny Prezesów w zakresie wpływu pożyczki na rozwój spółdzielni oraz na podejście do korzystania ze zwrotnych instrumentów finansowych w ogóle. Ponadto celem badania był również opis doświadczeń przedsiębiorstw spółdzielczych w zakresie korzystania z pożyczek dla ES oraz ocena samej oferty pożyczkowej.
Raport składa się z pięciu części. W pierwszym rozdziale zaprezentowano krótki rys historyczny dotyczący definiowania ekonomii społecznej oraz obecności w tych definicjach spółdzielczości pracy. Następnie przedstawiono ofertę w zakresie zwrotnych instrumentów finansowych zarówno tę dostępną w latach 2013 –2016 w ramach projektu pilotażowego jak również aktualnie obowiązującą. Na zakończenie omówiono zakres współpracy pomiędzy Związkiem Lustracyjnym Spółdzielni Pracy a Towarzystwem Inwestycji Społeczno-Ekonomicznych w procesie wsparcia spółdzielni w pozyskiwaniu pożyczek.